کاربرد مبنای 8 و 16 چیست

[سعید سیفی زاده]

در این بخش می خوایم به سوال یکی از کاربران سایت پاسخ بدیم که در گفتگوی آنلاین پرسیده بود کاربرد مبنای ۸ و ۱۶ چیست؟
پاسخ و راهنمایی:
مبنای ۸ و ۱۶ (با نام های اٌکتال و هگزادسیمال) در محاسبات به طور گسترده ای استفاده می شوند. در ادامه به برخی از کاربرد های این دو مبنا اشاره می کنیم:

• نمایش بیت به صورت خوانا: استفاده از مبنای ۸ یا ۱۶ به جای مبنای ۲، می تواند نمایش بیت ها را به صورت خوانا تری ارائه دهد. به عنوان مثال، هر ۳ بیت در مبنای ۲، معادل با یک رقم در مبنای ۸ می شود. همچنین هر ۴ بیت در مبنای ۲، معادل با یک رقم در مبنای ۱۶ می شود. این امر در پردازش تصویر و پردازش صدا بسیار مهم است و در فرمت هایی مانند JPEG و WAV استفاده می شود.
• ذخیره سازی رمزهای دسترسی: مبنا های ۸ و ۱۶ در ذخیره سازی رمزهای دسترسی و کلید های رمزنگاری، بسیار مفید هستند. این امر به دلیل این است که این مبنا ها، نسبت به مبنای ۱۰ که برای انسان ها خوانایی بیشتری دارد، فضای کمتری را برای ذخیره سازی نیاز دارند و از این رو برای ذخیرهه سازی بیشترین تعداد اطلاعات در فضای محدود، مفید هستند.
• برنامه نویسی کامپیوتری: مبنا های ۸ و ۱۶ در برنامه نویسی کامپیوتری بسیار مهم هستند. به عنوان مثال، در برخی از زبان های برنامه نویسی مانند زبان C و زبان C++ می توان با تعیین پیشوند هگزادسیمال (۰x) یا اکتال (۰)، اعداد را به صورت مستقیم در مبنای ۱۶ و ۸ وارد کرد و از این رو این مبنا ها در برنامه نویسی به عنوان جایگزینی برای مبنای ۱۰ مورد استفاده قرار می گیرند.
• آدرس دهی حافظه: مبنای ۱۶ در آدرس دهی حافظه بسیار مفید است. در برخی سیستم های عامل، آدرس های حافظه به صورت هگزادسیمال نشان داده می شوند و از این رو استفاده از مبنای ۱۶ می تواند محاسبات آدرس دهی را سرعت بخشد.

به طور کلی مبنای ۸ و ۱۶ در محاسبات بسیار مهم هستند و در بسیاری از زمینه های کامپیوتری استفاده می شوند.