مفهوم طراحی رابط کاربری (UI) در طراحی وب سایت

مفهوم طراحی رابط کاربری (UI)

در این بخش مقاله آشنایی با مفهوم طراحی رابط کاربری (UI) را برای علاقمندان به طراحی وب سایت آماده کردیم که امیدواریم مطالب ارائه شده در آن مفید و مورد استفاده قرار گیرد. در ادامه با ما همراه باشید تا شما را با این روش طراحی وب سایت آشنا سازیم.

طراحی رابط کاربری یا UI چیست ؟

طراحی UI یا همان رابط کاربری روشی است که در آن رابط های کاربری نرم افزاری برای سخت افزار ها ایجاد می شوند تا تعامل کاربر با سخت افزار ها را آسان کند. این سخت افزار های می توانند کامپیوتر، ماشین، لوازم خانگی، تلفن های همراه و غیره باشند. وجود یک رابط کاربری مناسب، باعث انجام راحت تر کارها می شود. همچنین می توان برای بهبود کارایی رابط کاربری از طراحی های گرافیکی و تایپوگرافی نیز استفاده کرد. ایجاد جلو های بصری زیبا باعث می شود تا کاربر در زمان استفاده از آن احساس بهتری داشته باشد. نکته مهمی که در طراحی رابط کاربری باید به آن توجه کرد این است که باید میان عناصر بصری و عملکرد فنی ییک تعادل برقرار کرد تا سیستمی عملی، قابل استفاده و منطبق با نیازهای کاربر ایجاد شود. امروزه در جاهای مختلفی از طراحی رابط کاربری استفاده می شود که می توان به سیستم های کامپیوتری، خودروها، هواپیماهای تجاری و غیره.

محتوا

1. فرایندها
2. ملزومات
3. تحقیق

فرآیندهای طراحی رابط کاربری

برای این که بتوان رابط کاربری مناسبی طراحی کرد باید از نیاز های کاربری درک مناسبی داشته باشیم. طراحی یک رب کاربری شامل مراحل مختلفی است که برخی از آن ها بسته به نیاز و نوع پروژه اولویت دارند.

جمع آوری نیازهای عملیاتی

• جمع آوری و بررسی امکانات و قابلیت هایی که سیستم نیاز دارد به منظور دستیابی به اهداف پروژه و همچنین نیاز های کاربران می باشد. نوعی دیگر از تحقیقات میدانی، تجزیه و تحلیل کاربر و فعالیت های او می باشد که خود شامل  تحلیل و بررسی مواردی همچون کاربران بالقوه سیستم از طریق بررسی نحوه انجام فعالیت هایی است که رابط کاربری باید متناسب با آن طراحی شود و همچنین شفاف سازی اهداف کاربران از طریق مصاحبه با آن ها صورت گیرد.

سوالات متداول از کاربران عبارتند از:

• انتظارات کاربر از سیستم چیست ؟
• چگونگی سازگار شدن سیستم با گردش کار عادی و یا فعالیت های روزانه کاربر ؟
• دید و احساس کاربر نسبت به رابط کاربری چگونه است ؟
• کاربر تا به حال از چه سیستم های مشابهی استفاده کرده است و میزان درک فنی او در چه حد می باشد ؟
• معماری اطلاعات – ارائه جریان اطلاعات سیستم و یا جریان فرآیندی همچون نشانگر سلسه مراتب صفحات وب برای یک سایت.
• ساخت نمونه اولیه – ارائه ساختار کلی سیستم با استفاده از مدل های کاغذی یا به شکل صفحات محاوره ایی ساده. در نمونه های اولیه به منظور تمرکز بر روی رابط کابری، از بیشتر محتوا و همچنین عناصر ظاهری و احساسی صرف نظر می شود.
• بررسی میزان کارایی – بررسی و ارزیابی رابط کاربری سیستم. عموما بررسی میزان کارایی ارزان تر از اجرای مرحله بعد یعنی آزمایش میزان کارایی می باشد که در مراحل اولیه توسعه و ساخت سیستم مورد استفاده قرار می گیرد. در ادامه به چند نمونه از روش های رایج بررسی اشاره می کنیم.

روش گام به گام شناختی:

تمرکز این روش بر روی سادگی سیستم می باشد تا کاربران جدید و تازه کار به راحتی از آن استفاده کنند.

روش گام به گام گروهی:

در این روش گروهی از افراد انتخاب شده به شگل گام به گام و بر طبق یک سناریو پیش می روند و مشکلات موجود را گزارش می دهند.

• آزمایش میزان کارایی – آزمایش شدن میزان کارایی نمونه های اولیه بر روی یک کاربر واقعی. در بیشتر موارد از یک روش به نام فکر کردن با صدای بلند استفاده می شود که در این روش از کاربر آزمایش کننده خواسته می شود تا حین کار کردن با سیستم افکار خود را به زبان بیاورد. این آزمایشات به طراح سیستم اجازه می دهد تا به درک درستی از دیدگاه کاربر نسبت به طراحی اش برسد.
• طراحی رابط کاربری گرافیکی – طراحی کامل و نهای GUI یا همان رابط کاربری گرافیکی. این طراحی متاثر از نتایج بدست آمده است در طی مراحل قبل می باشد و مشکلات موجود اصلاح می شوند.
• تعمیر و نگهداری نرم افزاری – بعد از ایجاد شدن رابط کاربری جدید، ممکن است نیاز باشد که بخش هایی از آن تعمیر و یا کل سیستم ارتقا یابد.

ملزومات

خصوصیات دینامیکی یک سیستم بر اساس ملزومات محاوره ایی می باشد که در هفت اصل از بخش 10 استاندارد آرگونمی ISO 9241 مزح شده اند. در این استاندارد برای روش های محاوره ایی با استفاده از تعاریف سطح بالا، کاربردهای تصویری و ارائه مثال چارچوب اصول ارگونومی ایجاد می شود. این اصول تعیین شده رابط کاربری را از جبنه های دینامیکی توصیف می کنند و اکثرا مربوبط به احساس کاربر نسبت به رابط کاربری می باشند. در ادامه این اصول هفت گانه را مشاهده می کنید.

• مناسب برای فعالیت: یک محاوره زمانی برای انجام یک عمل موثر می باشد که باعث افزایش کارایی آن شود.
• خود توصیفی: یعنی هر مرحله در صورت نیاز به کاربر توضیح داده شود و یا در هر مرحله به وسیله بازخورد سیستم بلافاصله توسط کاربر درک شود.
• کنترل پذیری: یک محاوره زمانی می تواند کنترل پذیر باشد که به کاربر اجازه شروع و سرعت تعامل و کنترل جهت تا زمان رسیدن به هدف را دهد.
• سازگاری با انتظارات کاربر: زمانی یک محاوره منطبق با انتظارات کاربر است که خوصوصیات های مختلف کاربر (همچون سطح تحصیلات و سواد، تجربه، عرف کاربران و …) را در نظر بگیرد.
• خطای مجاز: زمانی یک محاوره دارای خطای مجاز می باشد که با وجود داشتن خطای های واضح در ورودی، باز هم بتواند نتیجه مطلوب را ارائه دهد.
• مناسب برای شخصی سازی: زمانی یک محاوره برای شخصی سازی مناسب می شود که نرم افزار رابط قابلیت اصلاح شدن با توجه به نوع فعالیت و تنظیمات فردی را داشته باشد.
• مناسب بودن برای یادگیری: زمانی یک محاوره برای یادگیری مناسب می باشد که بتواند پشتیبانی و راهنمایی های لازم جهت یادگیری کاربر را ارائه کند.

کارایی یک سیستم در استاندارد ISO 9241 بر مبنای بهره وری، اثر بخشی و رضایت کاربر تعیین شده است. تعریف زیر مربوط به بخش 11 این استاندارد می باشد.

• کارایی یک سیستم با توجه به میزان دستیابی کاربر به اهدافی که با استفاده از سیستم به دنبال دستیابی به آن می باشد تعیین می شود (اثربخشی).
• منابعی که به منظور دستیابی به هدف مورد نظر لازم می باشند (بهره وری).
• میزان رضیایت و پذیرش کلی یک سیستم توسط  کاربر استفاده کننده (رضایتمندی).

در بخش 12 استاندارد ISO 9241 نحوه ارائه اطلاعات با 7 مشخصه توصیف شده اند که می توان به سازماندهی اطلاعات (همچون ترتیب، تراز، دسته بندی و موقعیت)، ، کد گذاری اطلاعات (مانند رنگ، نام اختصاری، شکل و نشانه های بصری، اندازه) و نمایش موضوعات گرافیکی اشاره نمود. در ادامه هفت مشخصه ذکر شده را توضیح می دهیم.

• نظم و ترتیب: انتقال محتوای اطلاعات با دقت و سرعت بالا انجام می شود.
• تفکیک پذیری: تفکیک کردن اطلاعات نمایش داده شده به کاربر.
• اختصار: اشباع نشدن ذهن کاربر با اطلاعات نامروبط.
• سازگاری: طرحی مطابق با انتظارات کاربر و منحصر به فرد.
• قابل شناسایی: هدایت کردن توجه کاربر استفاده کننده به اطلاعات مورد نیاز.
• خوانایی: کاربر به راحتی می تواند اطلاعات موجود را بخواند.
• قابل فهم بودن: معنای موجود غیر مبهم، واضح، قابل تفسیر، قابل فهم و تشخیص است.

در قسمت 13 استاندارد ISO 9241 نحوه راهنمایی کاربر توضیح داده شده است که باید اطلاعات مربوط به راهنمایی مختص زمینه فعلی و همچنین به سادگی قابل تشخیص باشند. در ادامه پنج روش رایج راهنمایی کاربر را توضیح داده شده است.

• با استفاده از پیام های خاص یا پیام های عمومی سیستم به کاربر نشان می دهد که منتظر دریافت ورودی است.
• بازخورد در مورد ورودی به موقع، محسوس و غیر سرزده توسط کاربر.
• وضعیت، نشان دهنده فعالیت های کاربر، حالت مداوم نرم افزار و اجزای سخت افزاری سیستم است.
• مدیریت خطا، یعنی پیشگیری از وقوع خطا، نمایش پیام های متناسب با خطا و همچنین پشتیبانی از کاربر برای مدیریت خطاهای موجود.
• راهنمای انلاین برای کاربر با ارائه اطلاعات مختص زمینه مورد استفاده و همچنین درخواست های مطرح شده به وسیله سیستم.

تحقیق

طراحی رابط کاربری شامل مباحث زیبایی شناسی می شود و همیشه یک موضوع قابل توجه برای تحقیق و بررسی بوده است. یکی از مبانی ساختاری رابط کاربری مدل مرجع IFIP می باشد که جنبه های زیر را به منظور ساختن رابط کاربری پیشنهاد می کند.

• جنبه ورودی / خروجی (بصری)
• جنبه محاوره ای (احساس)
• جنبه فنی یا کاربردی (دسترسی به ابزارها و خدمات)
• جنبه سازمانی (حمایت از ارتباط و همکاری)

توسعه استاندارد بین المللی ISO 9241 که ملزومات کارایی رابط کاربری را توصیف می کند، تا حد زیادی از این مدل تاثیر پذیرفته است. بر اساس تحقیقات انجام شده بخش بزرگی از فعالیت های برنامه سازی برای برنامه هایی که مبتنی بر رابط کاربری گرافیکی می باشند، بوسیله ابزارهایی بجز نوشتن کد برنامه مشخص می شود. افزایش یافتن سیستم هایی که به موجب قانون مور، می توانند رابط های کاربری بسیار پیچیده را نیز میزبانی کنند، انگیزه تحقیقات انجام شده در سال های اخیر بوده است. همچنین در سال های اخیر تحقیقاتی در زمینه ایجاد رابط های کاربری خودکار نیز صورت گرفته است که با هدف تطبیق یافتن با سطح توانایی کاربر برای سطوح مختلف تعامل بوده است.